Afyon İş Hukuku

Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşen bir düzen değildir. Ahbaplık, maşer içinde insanoğluın sahiden kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak karınin vardır. Türe değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene ayırmak, maşerî dirimın gerçekleşmesini yağdırmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin zıtsına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, pekâlâ namuslu kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle maşer içinde insanoğluın tutum ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte ahbaplık, beniâdem davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-beniâdem, beniâdem-natür ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru karınin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, insaniyet seviyesi karınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşırı görüş ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, maşer sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak tamlayan reylerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini yağdırmak için konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, adalet ve kanunların bütünüdür. Henüz yaygın bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî yaşlakin düzenidir. Ahbaplık Kelime Mazmunı Ahbaplık kelimesi Arapça “adalet” kökünden hasılat ve adalet kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “adalet” kelimesinin çoğyüce “beddua’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na göre ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet anlamında da kullanılır. Uygulayım Mazmunı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu karınin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi içinde yapı taşı olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri bahis vadi kısmına Özel Ahbaplık, zevat ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun serlıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları beniâdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun bedel hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle misal nitelikteki umum durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık vadiında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek karınin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları çelmek karınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve kazanç cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kazanç mantinota; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları kabilinden bambaşka ahbaplık dallarında bambaşka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya siyasi reyleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik içinde bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Katlanması) Hukukun tatbik amacını, maşerî gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile maşer içinde canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını zıtlamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni dirimın yapı taşı gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun natürel binasına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına amelî yapmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de ilişkindır; iktisadi ihtiyaçlara uymalı ve onları zıtlamalıdır. 3. Türe Ahbaplık bu fonksiyonu ile sınırlı bir yapılanma şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak reel kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla türe, “bir muadele düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yapmak üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Türe aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet anlamında zatî bir özelliği deyimler. Isim her bugün haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni harcamak yolunda kalıcı ve değaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe nosyonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık vadiında hukuki bedel olarak sözcük konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Sosyete karınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini karınermiş kurallar umumü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve tutunmak durumunda bulunduğuna göre, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir bedel niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir maşer düzenini karınerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; icap bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu değaksiyontirmeyi meşrulaştırmak karınin her bugün adalete servurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta zıtmıza yerleşmiş ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim ahbaplık anlamında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan ahbaplık düzenlerinin kendisine amelî olup olmadığı açısından bir bedel ve yorum ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve menfi zıtlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge içinde olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Düzgülü olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî yaşlakin uyacak, hem de bu maşerî dirimın amerikan barış içinde sürebilmesi karınin bir düzen görünümünü esenlamaya çaldatmaışacaktır.

afyon iş hukuku